Wat is de Belgische Frietkotcultuur?
Ook al kan men nu overal ter wereld frieten eten (en meestal ook bakken), toch bestaat er slechts één land waarin een instituut deze levende traditie zo intens symboliseert als ‘het frietkot’. De beleving van het frietkot, ‘de frietkotcultuur’, is informeel met tal van ongeschreven rituelen, maar ook eigenzinnig en sociaal. De kunst om van eenvoudige en lekkere dingen te kunnen genieten is een levenskunst die we moeten (leren) koesteren. Die authentieke frietkotcultuur maakt onlosmakelijk deel uit van ons immaterieel cultureel erfgoed. De precieze oorsprong van de friet als dusdanig zal vermoedelijk nooit met zekerheid worden achterhaald maar wij zijn wel het enige land waar de friet uitgegroeid is tot een echt symbool. Het is een typisch en levendig cultuurfenomeen van bij ons dat met uitzondering van de grensgebieden van Noord-Frankrijk en Zuid-Nederland, zijn gelijke niet kent in het buitenland.
België is een land van onbewuste levensgenieters. Vaak wordt ons land door buitenlanders geassocieerd met de gekende puntzak friet met mayonaise, samen met chocolade en bier een typisch Belgisch voedingsicoon. Ook wij zijn ze er eigenlijk best trots op. Zo goed als elke Belg gaat geregeld een frietje eten in het frietkot of neemt er frietjes mee naar huis. In menig huisgezin is er een ‘frietdag’, een vaste - haast rituele - dag in de week waarop er naar de frituur wordt gegaan. Het eerste wat veel Belgen doen na een verblijf in het buitenland, is trouwens frietjes halen in de frituur. Velen missen immers hun frieten en frietkoten wanneer ze in het buitenland zijn. Er mogen dan wel overal frieten worden geserveerd, bij ons staat de friet centraal met eventueel daarnaast enkele bijproducten. In tegenstelling met het buitenland is ‘de echte friet’ voor ons immers het hoofdgerecht en die moet dus ook perfect zijn, alles daarnaast is eigenlijk bijzaak.
Nochtans bestaat die universele perfecte friet niet. Eén van de belangrijkste elementen van onze frietkotcultuur is net dat alle frituren verschillend zijn, zowel qua product, bereiding als inrichting. Maar elke frituur heeft wel de beste frieten, althans voor haar klanten. Het is van essentieel belang om deze diversiteit te erkennen en te bewaren. Al onze frietkoten zijn van elkaar verschillend en toch -of misschien net daarom- stuk voor stuk zo herkenbaar ‘Belgisch’. Het frietkot, met als meest typische voorkomen de frietbarak, kan gelden als een symbolische uiting van onze ruimtelijke ordening, als een afspiegeling van de Belgische ziel. Maar er is meer, de hele frietkotcultuur, de hele beleving die er rond hangt, maakt onlosmakelijk deel uit van ons immaterieel cultureel erfgoed.
De Frietkotgazet
Naar aanleiding van de erkening van de Belgische Frietkotcultuur als Immaterieel Cultureel Erfgoed door de Vlaamse-, de Franstalige- en de Duitstalige Gemmenschap alsook door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaf de Frietkotraad een unieke drietalige Frietkotgazet uit. Deze kan u hier raadplegen.
